Ο Οδυσσέας Ελύτης φοιτητής στη Νομική Σχολή της Αθήνας – Πρόσωπα και εικόνες από τη Νομική Σχολή της δεκαετίας του 1930
Είναι γνωστό στους νομικούς ότι ο πολυβραβευμένος ποιητής Οδυσσέας Ελύτης σπούδασε στη Νομική Σχολή της Αθήνας κατά τη δεκαετία του 1930. Τον συγγραφέα από καιρό απασχολούσαν ερωτήματα, όπως ποιες ήταν οι εμπειρίες του νεαρού Οδυσσέα Αλεπουδέλη στη Νομική, ποιους καθηγητές «άκουσε», ποια μαθήματα «πέρασε», με ποιους συμφοιτητές του έκανε παρέα και γιατί τελικά αποφάσισε ή αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τις σπουδές. Η μελέτη είναι μια προσπάθεια αναζήτησης απαντήσεων στα παραπάνω ερωτήματα.
Εφαρμογή του ιδιωτικού δικαίου από δημόσιους φορείς προς εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος
Ο νομοθέτης και η κανονιστικώς δρώσα Διοίκηση κρίνουν συχνά, εντός των ορίων των οικείων συνταγματικών κανόνων, ότι προσφορότερο μέσο για την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος αποτελούν τα μορφώματα και οι τεχνικές του ιδιωτικού δικαίου, λόγω μεγαλύτερης ευελιξίας, αντί για τα κλασικά εργαλεία του δημοσίου δικαίου, όπως είναι η άσκηση δημόσιας εξουσίας, η έκδοση εκτελεστών πράξεων των διοικητικών αρχών ή η σύναψη διοικητικών συμβάσεων. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται, μεταξύ άλλων, και η συμβατική δράση της Διοίκησης μέσω αναθετουσών αρχών οι οποίες αποτελούν ΝΠΙΔ, με συνέπεια οι σχετικές συμβάσεις να είναι ιδιωτικού δικαίου κατά το ελληνικό δίκαιο.
Η έννομη θέση των ζώων στο ιδιωτικό δίκαιο
Στην μελέτη εξετάζεται το νομικό πλαίσιο που διέπει τα ζώα υπό το πρίσμα του ιδιωτικού δικαίου. Με τον ν. 4830/2021 αναμορφώθηκε το πλαίσιο προστασίας μιας ειδικότερης κατηγορίας ζώων, των ζώων συντροφιάς, με κεντρικό άξονα την ευζωία τους και την επιβολή αυστηρών ποινικών κυρώσεων σε περίπτωση παραβίασης των κανόνων ευζωίας. Η προστασία των ζώων κατοχυρώνεται, έστω και έμμεσα, δυνάμει του άρθρου 13 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το περιεχόμενο του οποίου φωτίζεται μέσα από πρόσφατες αποφάσεις του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ν. 4714/2020, 4726/2020, 4735/2020: Προς μια θεσμοθέτηση του «αθλητικού ετεροδιοίκητου»;
Η μελέτη εξετάζει αναλυτικά τα ζητήματα που ανακύπτουν από την εφαρμογή των ριζικών αλλαγών που επέφεραν οι πρόσφατοι νόμοι 4714/2020, 4726/2020 και 4735/2020 στο ισχύον καθεστώς αθλητικού αυτοδιοίκητου.
«Κοινή γνώμη», «λαϊκό περί δικαίου αίσθημα» και απονομή δικαιοσύνης
Ένα θέμα που κατά καιρούς έρχεται στην επικαιρότητα και γίνεται αντικείμενο συζητήσεων μεταξύ των νομικών, αλλά και άλλων, είναι αν οι δικαστικοί λειτουργοί οφείλουν κατά την επιτέλεση του έργου τους να επηρεάζονται ή να λαμβάνουν υπόψη τους και την «κοινή γνώμη» ή το «λαϊκό περί δικαίου αίσθημα». Με το ζήτημα αυτό ασχολείται η παρούσα μελέτη.
Η δογματική ένταξη των smart contracts στο δίκαιο των συμβάσεων
Τα smart contracts αναμένεται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στον τρόπο διενέργειας των σύγχρονων συναλλαγών σε παγκόσμιο επίπεδο. Στην μελέτη διερευνάται η ιεράρχηση της σχέσης μεταξύ των κανόνων ψηφιακών κωδίκων των smart contracts και του ιδιωτικού δικαίου, αν και ποιες συμβατικές σχέσεις δημιουργούνται μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών στα smart contracts και αν κατά την κατάρτιση και εκτέλεσή τους τυγχάνουν εφαρμογής οι διατάξεις του παραδοσιακού δικαίου των συμβάσεων.
Η περαιτέρω διάπλαση του δικαίου από τον δικαστή
Η δικαστική δικαιοπλασία θεωρείται σήμερα αναπόφευκτη, δεδομένης της κοινότοπης πλέον παραδοχής ότι και ο επιμελέστερος νομοθέτης αδυνατεί να προβλέψει όλες τις πιθανές μορφές εξέλιξης της κοινωνικής ζωής και να προνοήσει για τη ρύθμισή τους με τους κατάλληλους νομικούς κανόνες. Από την άλλη μεριά όμως, η περαιτέρω διάπλαση του δικαίου από τον δικαστή εμφανίζεται κατ’ αρχήν ασυμβίβαστη προς σειρά συνταγματικών διατάξεων, από τις οποίες προκύπτει ότι αρμόδιος για τη θέσπιση νέων κανόνων δικαίου ή την τροποποίηση των ισχυόντων είναι πρωτίστως ο νομοθέτης. Τίθεται, επομένως, ο Νομικός ενώπιον του προβλήματος, πότε και υπό ποιες προϋποθέσεις νομιμοποιείται ο δικαστής να προχωρήσει σε περαιτέρω διάπλαση του δικαίου, χωρίς να διατρέχει τον κίνδυνο να «κατηγορηθεί» ότι νοσφίζεται το έργο του νομοθέτη και οικειοποιείται εξουσία που δεν του ανήκει. Η παρούσα μελέτη αποτελεί μια προσπάθεια, από πλευράς Αστικού Δικαίου, προσέγγισης του σημαντικού αυτού θέματος.
Δίκαιο και Λογοτεχνία
Με έναυσμα το κίνημα «Δίκαιο και Λογοτεχνία», το οποίο αναπτύχθηκε πριν από πενήντα περίπου χρόνια στις ΗΠΑ με τη μορφή ενός ακαδημαϊκού κινήματος αρχικά ως αντίδραση στη λεγόμενη «Οικονομική Ανάλυση του Δικαίου», η παρούσα μελέτη διερευνά αν πράγματι (και με ποιους συγκεκριμένους τρόπους) η μελέτη της λογοτεχνίας μπορεί να συμβάλει στην καλλιέργεια της νομικής επιστήμης και των λειτουργών της.