30 Ιανουαρίου 2019
Αρθρογραφία Ποινικά Χρονικά
Κωνσταντίνος Χατζηκώστας

Η διεύρυνση της αυτουργίας στο Διεθνές Ποινικό Δίκαιο

Ο συλλογικός χαρακτήρας των διεθνών εγκλημάτων δυσχεραίνει σημαντικά το εγχείρημα της εξέτασης των μορφών συμμετοχής και της αναζήτησης της ατομικής ποινικής ευθύνης στο Διεθνές Ποινικό Δίκαιο. Στο πλαίσιο αυτό, ιδιαίτερες προκλήσεις θέτει η ποινική αξιολόγηση της συμπεριφοράς των προσώπων, τα οποία από την κορυφή της ιεραρχίας συντονίζουν την εγκληματική δράση χωρίς να βάφουν τα χέρια τους με αίμα. Ακολουθώντας τη σύγχρονη τάση των εθνικών ποινικών συστημάτων για τη διεύρυνση της αυτουργίας στη βάση αξιολογικών κριτηρίων, η νομολογία του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου επιχείρησε να λύσει το πρόβλημα της κατάλληλης ποινικής μεταχείρισης των “βασικών υπαιτίων” των διεθνών εγκλημάτων, υιοθετώντας τη γερμανική θεωρία της κυριαρχίας επί της πράξης. Όμως, οι εγγενείς αδυναμίες της θεωρητικής αυτής κατασκευής αλλά και ο τρόπος που την εφαρμόζει το δικαστήριο εγείρουν κριτική τόσο από μέλη της μειοψηφίας του δικαστηρίου όσο και από μερίδα των θεωρητικών. Θα ήταν, συνεπώς, σκόπιμο να εξεταστεί το ενδεχόμενο τροποποιήσεων στο πεδίο των εγκλημάτων του Καταστατικού, με την προσθήκη παραλλαγών που θα δομούνταν πλέον γύρω από τη δράση των βασικών υπευθύνων για το άδικο της δημιουργίας και της συντήρησης παράνομων συστημάτων εξόντωσης και κακομεταχείρισης ολόκληρων ομάδων και πληθυσμών.