Το ελληνικό φορολογικό ποινικό δίκαιο υπό το φως των νέων κωδίκων και της νέας νομοθεσίας για την ποινική προστασία των ενωσιακών οικονομικών συμφερόντων και την ρύθμιση του διακλαδικού ne bis in idem (Μέρος 1ο)
Το ελληνικό φορολογικό ποινικό δίκαιο υπέστη τα τελευταία δύο χρόνια σειρά αλλαγών, τόσο μέσω επιμέρους ρυθμίσεων των νέων κωδίκων (ΠΚ, ΚΠΔ), όσο και με διάφορες νομοθετικές παρεμβάσεις, οι οποίες επεδίωκαν, μεταξύ άλλων, αφενός μεν να αναμορφώσουν το σύστημα ποινικής προστασίας των ενωσιακών οικονομικών συμφερόντων (Ν. 4689/2020), αφετέρου δε να ρυθμίσουν τη σχέση μεταξύ φορολογικών διοικητικών ποινών και κλασσικών φορολογικών ποινικών κυρώσεων κατά τρόπο συμβατό με την αρχή ne bis in idem (Ν. 4745 και 4764/2020). Η παρούσα μελέτη παρέχει μια συνοπτική κριτική επισκόπηση των σημαντικότερων από τις ανωτέρω αλλαγές και των νέων δεδομένων που αυτές έχουν δημιουργήσει στο πεδίο της φορολογικής ποινικής καταστολής.
ΑΠ 1275/2020 (Πολ.)
Ο δανειστής δεν υφίσταται βλάβη κατά την έννοια του άρθρου 939 ΑΚ όταν δεν ήταν σε θέση ήδη πριν από την επίδικη απαλλοτρίωση να προβεί σε αναγκαστική εκτέλεση για την ικανοποίηση της απαίτησής του (όπως π.χ. όταν το εκποιηθέν ακίνητο ήταν σε τέτοια έκταση βεβαρημένο με εμπράγματες ασφάλειες τρίτων προγενέστερης τάξης, ώστε να πιθανολογείται βάσιμα η αδυναμία ικανοποίησης και του ενάγοντος).
ΣυμβΠλημΡοδοπ 121/2020
Απαλλάσσονται οι κατηγορούμενοι για κατά συναυτουργίαν νομιμοποίηση εσόδων, προερχομένων από αποδοχή εικονικών τιμολογίων κατ’ άρ. 19 του Ν. 2523/1997 (άρ. 66 παρ. 5 εδ. α΄ του Ν. 4174/2013) κατ’ εξακολούθησιν, αφού το ως άνω βασικό αδίκημα είχε τελεσθεί για την μετέπειτα διάπραξη φοροδιαφυγής περί τον ΦΠΑ κατ’ άρ. 66 παρ. 1 στοιχ. β΄, 3 του Ν. 4174/2013, με αποτέλεσμα να μην θεμελιώνεται η αντικειμενική υπόσταση του κατ’ άρ. 4 περ. στ΄ του Ν. 4557/2018 εγκλήματος της νομιμοποίησης εσόδων.
Τεχνητή νοημοσύνη και ευθύνη από διακινδύνευση
Η μελέτη ασχολείται κυρίως με τον εντοπισμό και την ειδικότερη αξιολόγηση του κινδύνου που ενέχουν τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης. Παράλληλα, εξετάζονται τα λοιπά ζητήματα που σχετίζονται με την πιθανή καθιέρωση ευθύνης από διακινδύνευση λόγω αξιοποίησης της τεχνητής νοημοσύνης, όπως είναι ο προσδιορισμός των εννόμων αγαθών που χρήζουν προστασίας, καθώς και η κατάφαση του αιτιώδους συνδέσμου.
Η κανονιστική κυριαρχία ως βάση για την θεμελίωση της αυτουργίας του φορέα της ιδιαίτερης ιδιότητας κατά το άρθρο 49 παρ. 1 εδ. β΄ ΠΚ
Στην μελέτη εξετάζεται το πεδίο εφαρμογής της διάταξης του άρθρου 49 παρ. 1 εδ. β΄ ΠΚ, αναζητείται δε το κριτήριο με βάση το οποίο μπορεί να θεμελιωθεί η αυτουργία του φορέα της ιδιαίτερης ιδιότητας που προβλέπεται σε αυτήν. Μετά την παράθεση των απόψεων που έχουν υποστηριχθεί στην ελληνική ποινική θεωρία και με βάση τα χαρακτηριστικά των εγκλημάτων καθήκοντος, υποστηρίζεται ότι το άρθρο 49 παρ. 1 εδ. β΄ ΠΚ εφαρμόζεται και όταν ο φορέας της ιδιαίτερης ιδιότητας συμβάλλει στην τέλεση του εγκλήματος με ασήμαντες εκ πρώτης όψεως συμμετοχικές πράξεις. Στην συνέχεια απορρίπτεται η θέση ότι το κριτήριο της παραβίασης του καθήκοντος από τον φορέα της ιδιαίτερης ιδιότητας μπορεί να τεθεί ως αποκλειστική βάση για την θεμελίωση της αυτουργίας του κατά το άρθρο 49 παρ. 1 εδ. β΄ ΠΚ. Υποστηρίζεται, τέλος, ότι για την θεμελίωση της αυτουργίας του κατά την διάταξη αυτή το κριτήριο της παραβίασης του καθήκοντος θα πρέπει να συνδυασθεί με εκείνο της κυριαρχίας επί του εγκληματικού συμβάντος.
ΑΠ 854/2020 (Πολ.)
Στην περίπτωση προκήρυξης διαγωνισμού για την πρόσληψη εργαζομένων, αν τελικά δεν πληρωθούν όλες οι προκηρυχθείσες θέσεις, ο αποτυχών υποψήφιος δεν καταλαμβάνει αυτοδικαίως μία από αυτές, εκτός αν από την προκήρυξη, όπως αυτή ερμηνεύεται με βάση τα άρθρα 173 και 200 ΑΚ, συνάγεται ότι οι κενές θέσεις θα συμπληρώνονται από τους επόμενους κατά την σειρά κατάταξης υποψήφιους (επιλαχόντες)