Η μελέτη, συνδυάζοντας τα επίπεδα του δικαιικού “δέοντος” και του δικαιικού “όντος”, αναδεικνύει όχι μόνο την ταυτότητα της αρχής της αναδρομικής εφαρμογής του ευμενέστερου νόμου στον νέο Ποινικό Κώδικα αλλά και τη νομολογιακή της πρόσληψη. Ειδικότερα, οι αναπτύξεις της αφορούν τέσσερις θεματικούς άξονες: τον δικαιολογητικό λόγο αναγνώρισης της αρχής, τη θεσμική της κατοχύρωση, τις διαφοροποιήσεις στη διατύπωσή της στο άρθρο 2 ΠΚ και τη σημασία τους, συνδυασμένες με τη νομολογιακή τους εφαρμογή. Παράλληλα, στο κείμενο αναπτύσσεται ένας κριτικός διάλογος με νομοθετικές και νομολογιακές επιλογές που συνδέονται με τις προβλέψεις του άρθρου 2 ΠΚ, στο πλαίσιο μιας προσπάθειας συμβολής στον επιβεβλημένο από το Σύνταγμα σεβασμό του κράτους δικαίου.

Ορθώς και αιτιολογημένως καταδικάσθηκε για απόπειρα ανθρωποκτονίας εκ προθέσεως με ενδεχόμενο δόλο και οπλοχρησία, με την συνδρομή των άρ. 44 παρ. 3 εδ. α΄ και 84 παρ. 2 στοιχ. δ΄ ΠΚ, ο κατηγορούμενος ο οποίος, αφού πυροβόλησε με πιστόλι και από μικρή απόσταση την παθούσα σε καίριο σημείο του σώματός της (στην αριστερή μηριαία βουβωνική χώρα), γνωρίζοντας ότι από την πράξη του ενδέχεται να προκληθούν θανατηφόρες σωματικές βλάβες σε αυτήν και μη απωθώντας από την συνείδησή του την επέλευση του εγκληματικού αποτελέσματος, εν συνεχεία αντελήφθη την εσφαλμένη συμπεριφορά του, μετανόησε για την πράξη του και ενήργησε καθετί ανθρωπίνως δυνατό για να αποτρέψει την επέλευση του θανάτου της, αφού πήρε στην αγκαλιά του την παθούσα, την τοποθέτησε στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου του και την μετέφερε γρήγορα σε νοσοκομείο, επιμένοντας να την δεχθούν, με αποτέλεσμα να εισαχθεί αμέσως και να λάβει την απαραίτητη ιατρική φροντίδα.

Αναιρείται εν μέρει η προσβαλλόμενη καταδικαστική απόφαση για απάτη επί δικαστηρίω εν αποπείρα, λόγω εσφαλμένης ερμηνείας και εφαρμογής των άρ. 42 και 386 παρ. 1 εδ. α΄ ΠΚ και ελλείψεως αιτιολογίας με την έννοια της ελλείψεως νομίμου βάσεως, διότι αφενός μεν δεν ανέκυψε θέμα παραπλάνησης του δικαστή από την προσκόμιση ψευδών αποδεικτικών μέσων, αφού η απόφασή του περί απορρίψεως ως αόριστης της αγωγής ήταν αποτέλεσμα της εφαρμογής νομικών κανόνων, αφετέρου δε για να στηριχθεί η περί ενοχής κρίση έγινε δεκτή χωρίς έρευνα ένορκη κατάθεση μάρτυρα ως ψευδής, μολονότι από τον πρώτο βαθμό ο παραπάνω μάρτυρας απαλλάχθηκε για την πράξη της ψευδορκίας μάρτυρα.

Στην μελέτη επιχειρείται η ανάλυση του ζητήματος της σύγκρουσης καθηκόντων επί της διαλογής ασθενών, γνωστής ως “triage”, από τη σκοπιά τόσο της ελληνικής όσο και της γερμανικής ποινικής επιστήμης. Μετά την συνοπτική παρουσίαση των διαφορετικών μορφών διά των οποίων δύναται να λάβει χώρα, ερευνάται το κατά πόσον το τραγικό αυτό ηθικό δίλημμα, το οποίο ενδεχομένως έχει κληθεί να αντιμετωπίσει ο ιατρός εν μέσω πανδημίας, εμπίπτει στις περιπτώσεις εκείνες οι οποίες σύμφωνα με το νέο άρθρο 33 ΠΚ οδηγούν μόνο στην άρση του καταλογισμού ή αν, αντίθετα, το δίλημμα αυτό αποτελεί λόγο που αίρει το άδικο της εκάστοτε απόφασής του, θέση η οποία υποστηρίζεται από μεγάλη μερίδα της γερμανικής θεωρίας.

Άνευ ελλείψεως νομίμου βάσεως κρίθηκε ότι δεν συντρέχει περίπτωση εφαρμογής του κατ’ άρ. 15 παρ. 2 νΠΚ λόγου μείωσης της ποινής, αφού από το περιεχόμενο του σκεπτικού της προσβαλλόμενης απόφασης σε συνδυασμό με το διατακτικό της προκύπτει με σαφήνεια ότι η «μη δράση» του αναιρεσείοντος δεν εμπεριείχε λιγότερο άδικο ή λιγότερη ενοχή, το δε δικαστήριο της ουσίας έκρινε ανελέγκτως ως προς την εφαρμογή της διάταξης του άρ. 15 παρ. 2, ενώ ουδόλως αναφέρθηκε σε αυτήν, καθόσον δεν υπεβλήθη σχετικό αίτημα από τους πληρεξουσίους δικηγόρους του κατηγορουμένου. Κατά την γνώμη της μειοψηφίας α) η ως άνω διάταξη θα πρέπει ως ευμενέστερη να εφαρμόζεται αυτεπαγγέλτως, ενώ β) υπάρχει ασάφεια αναφορικά με το εάν το δικαστήριο επέβαλε ποινή δεκαπέντε μηνών, αναγνωρίζοντας μόνο το ελαφρυντικό του άρθρου 84 παρ. 2 στοιχ. α΄ ΠΚ, χωρίς να εφαρμόσει και την διάταξη του άρ. 15 παρ. 2 ΠΚ ή εφαρμόζοντας και αυτήν, με αποτέλεσμα να καθίσταται ανέφικτος ο αναιρετικός έλεγχος της εφαρμογής του άρ. 85 ΠΚ.

Στη μελέτη εξετάζονται οι νομοθετικές πρωτοβουλίες των τελευταίων μηνών στον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, με κύριο αντικείμενο την έναρξη της προθεσμίας παραγραφής των εγκλημάτων φοροδιαφυγής. Περαιτέρω, γίνεται δεκτή η θέση ότι με τις ίδιες νομοθετικές επιλογές επιχειρήθηκε η δημιουργία νομικών φραγμών στην έκταση εφαρμογής του άρθρου 2 παρ. 1 ΠΚ και συναφώς η δημιουργία διατάξεων προσωρινής ισχύος, συμπεραίνεται δε ότι οι συγκεκριμένες νομοθετικές επιλογές υποχωρούν απέναντι στο άρθρο 2 παρ. 1 ΠΚ και στα ισχυρά δικαιοκρατικά του θεμέλια.