Άρειος Πάγος 2/2022 (Ολ. – Ποιν.)

Προϋποθέσεις συνδρομής της ελαφρυντικής περίστασης του προτέρου συννόμου βίου. Ζητήματα αιτιολογίας

Έννοια και κριτήρια της αρχής της αναλογικότητας. H αρχή της αναλογικότητας έχει εφαρμογή και στην δικαστική εξουσία και ειδικότερα στο πεδίο του ποινικού δικαίου. Η ποινή επιβάλλεται χάριν της πρόληψης, όχι όμως πέραν ή κάτω των ορίων που χαράσσονται από την ιδέα της Δικαιοσύνης. Η διάταξη του άρ. 84 παρ. 2 στοιχ. α΄ νΠΚ είναι ευμενέστερη της αντίστοιχης του πΠΚ. Κριτήριο για την συνδρομή της ελαφρυντικής αυτής περίστασης πλέον είναι η σύννομη ζωή του υπαιτίου. Κατά την άποψη της Ολομέλειας του Δικαστηρίου μόνη η ύπαρξη λευκού ποινικού μητρώου δεν θεμελιώνει τον έντιμο βίο, η δε επίμαχη διάταξη δεν παρουσίαζε “αμφιλογία” κατά το μεγάλο χρονικό διάστημα εφαρμογής της. Έννοια “σύννομης ζωής”. Ο σύννομος βίος δεν ταυτίζεται με το λευκό ποινικό μητρώο αλλά με την εκ πεποιθήσεως υποταγή στην νομιμότητα ως προς όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητας. Αν κάποιος παραβιάζει ή δεν σέβεται αστικούς κανόνες, η συνδρομή στο πρόσωπό του της εν λόγω ελαφρυντικής περίστασης δεν έχει έρεισμα στον νόμο, το δε λευκό ποινικό μητρώο απλά συνεκτιμάται από το δικαστήριο για τον σχηματισμό της δικανικής του κρίσης. Για την θεμελίωση του σύννομου βίου λαμβάνεται υπόψιν η συμπεριφορά του κηρυχθέντος ενόχου μέχρι την τέλεση της αξιόποινης πράξης, οι περιστάσεις υπό τις οποίες τελέσθηκε η τελευταία και το κατά πόσον η επιβλητέα ποινή είναι σύμφωνη με την αρχή της αναλογικότητας. Όταν η ποινή, μετά την αναγνώριση ελαφρυντικής περίστασης, τελεί σε προφανή δυσαναλογία με την βαρύτητα του εγκλήματος και την ποινική απαξία της πράξης ως και την βλάβη που απήλθε από το έγκλημα, παραβιάζεται η αρχή της αναλογικότητας. Αναιρείται εν μέρει λόγω ελλείψεως αιτιολογίας η προσβαλλόμενη καταδικαστική απόφαση για ανθρωποκτονία εκ προθέσεως ως προς την αποδοχή της ελαφρυντικής περίστασης του προτέρου συννόμου βίου, διότι αφενός μεν, σύμφωνα με τις παραδοχές της προσβαλλομένης στο σκεπτικό επί της ενοχής, δεν απεδείχθη ότι η τέλεση της πράξης εκ μέρους του αναιρεσιβλήτου ήταν άκρως εξαιρετική και περιστασιακή, ενώ όλα τα πραγματικά περιστατικά που προηγήθηκαν της ανθρωποκτονίας, καθώς και οι περιστάσεις υπό τις οποίες τελέσθηκε αυτή, αποκαλύπτουν προσωπικότητα υποδηλώνουσα έλλειψη σεβασμού σε έννομα αγαθά, αφετέρου δε στο σκεπτικό της ίδιας απόφασης ουδεμία αναφορά υπάρχει στα περιστατικά επί των οποίων θεμελιώνεται η συνδρομή της ελαφρυντικής περίστασης, με συνακόλουθη συνέπεια η επιβληθείσα ποινή να μην ευθυγραμμίζεται με την αρχή της αναλογίας.

Δείτε περισσότερα εδώ.