"Μονογραφίες Ιδιωτικού Δικαίου", νέα σειρά βιβλίων

Η νέα σειρά βιβλίων "Μονογραφίες Ιδιωτικού Δικαίου" από τις εκδόσεις Π.Ν. Σάκκουλας, υπό την διεύθυνση του καθηγητή Δημήτρη Χ. Λιάππη, επιδιώκει να ενθαρρύνει το ανανεωτικό ρεύμα της ελληνικής νομικής βιβλιογραφίας και να λειτουργήσει ως forum που θα επιταχύνει τον βηματισμό προς τις νέες προτεραιότητες στην μελέτη του Ιδιωτικού Δικαίου.

Οι νομικές μελέτες που εντάσσονται στην σειρά αναδεικνύουν ιδίως:
• την νέα οπτική σε παραδοσιακούς θεσμούς υπό το πρίσμα της ανάγκης για λειτουργικές λύσεις ελεύθερες από άγονους δογματισμούς
•την διακλαδική μελέτη οριζόντιου χαρακτήρα, που υπερβαίνει τις αυστηρές διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των κλάδων του δικαίου
•τον εντονότερο ερμηνευτικό διάλογο με τη νομολογία των ελληνικών και αλλοδαπών δικαστηρίων
•την κριτική αναθεωρητική ματιά σε αμφίβολες βεβαιότητες αντί της βεβιασμένης αναπαραγωγής των παραδοχών τους.

Το πρώτο βιβλίο της σειράς "Μονογραφίες Ιδιωτικού Δικαίου" είναι το έργο "Συμβάσεις παροχής υπηρεσιών: Ισχύον πλαίσιο και προοπτική μεταρρύθμισης" του Βασίλη Σ. Τριανταφυλλίδη, που ετοιμάζεται να κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Π.Ν. Σάκκουλας.

Ο Δημήτρης Χ. Λιάππης είναι καθηγητής Ιδιωτικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Από τις εκδόσεις Π.Ν. Σάκκουλας κυκλοφορεί η μονογραφία του "Ηλεκτρική ενέργεια και δίκαιο των συμβάσεων: Από το Μονοπώλιο στο Unbundling και στο Χρηματιστήριο Ενέργειας".

Ακολουθεί το προλογικό σημείωμα του καθηγητή Δημήτρη Χ. Λιάππη για τους στόχους της νέας σειράς βιβλίων.

ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
για τις Μονογραφίες Ιδιωτικού Δικαίου

Ενώ ο 21^ος αιώνας βαδίζει σε νεωτερικούς μετασχηματισμούς με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, η ελληνική νομική βιβλιογραφία δίνει την εντύπωση, στη γενική της εικόνα, ότι δυσκολεύεται να παρακολουθήσει τις μετεξελισσόμενες προκλήσεις της εποχής. Αυτό το φαινόμενο έχει πολλαπλές αιτίες και συγκεκριμένες εκδηλώσεις. Η ελληνική νομική θεωρία δείχνει συχνά αγκιστρωμένη σε παλαιάς κοπής απλουστευτικά σχήματα (απλώς εννοιολογικού ενίοτε χαρακτήρα) με αμφίβολη ικανότητα να εξηγήσουν την πλήρη λειτουργική διάσταση των νομικών θεσμών.

Σε αυτό το κλίμα αναπτύσσεται επιπλέον μια νομολογία με ενδοσκοπική προσήλωση στα ατομικά χαρακτηριστικά της εκάστοτε κρινόμενης περίπτωσης και χωρίς ευδιάκριτο προσανατολισμό σε γενικεύσιμες ερμηνευτικές λύσεις. Η κυρίαρχη αυτή τάση της δικαστικής σκέψης περιορίζει τον ρόλο του δικαστή στην αποστολή του κριτή της ατομικής διαφοράς και τον αποστερεί από τον δικαιοπλαστικό ρόλο του προβλέψιμου “παιδαγωγού” κάθε συγκρίσιμης περίπτωσης, κάθε αντίστοιχης κατηγορίας υποθέσεων. Αυτή η νομολογιακή αδυναμία βαρύνει τον νομικό λόγο. Ο νομικός προβληματισμός πρέπει να υπερβαίνει τα όρια της ατομικής περίπτωσης και να περιστρέφεται γύρω από την ανάδειξη γενικεύσιμων κριτηρίων ερμηνείας και εφαρμογής του νόμου. Η παραπάνω δικαστική τάση δεν ευνοεί ωστόσο την ανάπτυξη αυτής της βασικής πτυχής της νομικής σκέψης. Έτσι οι νομικές εργασίες που μπορούν και να διαλέγονται με την τρέχουσα ελληνική νομολογία και να υπερβαίνουν αυτήν την περιοριστική ατομική ματιά μάλλον δεν αποτελούν το κυρίαρχο γνώρισμα στην ελληνική βιβλιογραφική τοπογραφία.

Στην ελληνική βιβλιογραφία συναντά κανείς ασφαλώς νομικές εργασίες, οι οποίες αναμετρώνται με τις παραπάνω υστερήσεις με γόνιμο τρόπο και απτά αποτελέσματα. Το ανανεωτικό αυτό ρεύμα χρειάζεται όμως ισχυρότερη ενθάρρυνση. Η μετατόπιση του επιστημονικού ύφους βεβαίως ούτε πρέπει να διατάσσεται ούτε μπορεί να επιβάλλεται (άλλωστε η παραπάνω υποκειμενική αποτίμηση πόρρω απέχει από το να διεκδικεί δάφνες αδιαφιλονίκητης ακρίβειας), αλλά αποτελεί συνθετική συνάρτηση περισσότερων παραγόντων. Ωστόσο η στόχευση και το ύφος του επιστημονικού λόγου μπορούν να κινηθούν δυναμικότερα προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση ανάλογα με την περιρρέουσα ατμόσφαιρα.

Οι Μονογραφίες Ιδιωτικού Δικαίου αποβλέπουν λοιπόν πρωτίστως στην καλλιέργεια μιας τέτοιας ατμόσφαιραςˑ φιλοδοξούν, δηλαδή, να λειτουργήσουν ως forum που θα επιταχύνει τον βηματισμό προς ορισμένες προτεραιότητες στο ευρύτερο πεδίο του Ιδιωτικού Δικαίου. Εδώ ανήκουν προεχόντως η νέα οπτική σε παραδοσιακούς θεσμούς υπό το πρίσμα της ανάγκης για λειτουργικές λύσεις ελεύθερες από άγονους δογματισμούς, η διακλαδική μελέτη οριζόντιου χαρακτήρα, που υπερβαίνει τις αυστηρές διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των κλάδων του δικαίου, ο εντονότερος ερμηνευτικός διάλογος με τη νομολογία των ελληνικών και αλλοδαπών δικαστηρίων και η κριτική αναθεωρητική ματιά σε αμφίβολες βεβαιότητες αντί της βεβιασμένης αναπαραγωγής των παραδοχών τους.

Αυτή η νέα επιστημονική σειρά επιδιώκει να συγκεντρώσει εργασίες νομικών εμφορούμενων από παρόμοιες αντιλήψεις για τον σύγχρονο νομικό λόγο. Κατά συνέπεια δεν ενδιαφέρεται για φορμαλιστικά κριτήρια προεπιλογής, όπως ο βαθμός της τυπικής συγγραφικής εξέλιξης του ή της συγγραφέα. Οι Μονογραφίες Ιδιωτικού Δικαίου θα είναι έτσι ανοικτές σε μεταδιδακτορικές ή πανεπιστημιακές μονογραφίες και διδακτορικές διατριβές με βασικό κριτήριο την προέλευσή τους από επιστήμονες φορείς του πνεύματος του 21^ου αιώνα, οι οποίοι ζυμώνουν τη σκέψη και το έργο τους με τις προκλήσεις και τις ανάγκες αυτής της εποχής.

Δημήτρης Χ. Λιάππης
Καθηγητής Νομικής Σχολής Αθηνών