ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΓΕΝΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Η τέταρτη έκδοση του βιβλίου αυτού για την πνευματική ιδιοκτησία και τα συγγενικά δικαιώματα ήταν αναγκαία λόγω των νομοθετικών μεταβολών στο θεσμικό πλαισίου προστασίας και των εξελίξεων στη θεωρία και τη νομολογία. Ο Ν. 2121/1993, όπως έχει μέχρι τώρα τροποποιηθεί, παραμένει το βασικό νομοθετικό κείμενο που ρυθμίζει το ουσιαστικό δίκαιο και την επιβολή των δικαιωμάτων. Τη λειτουργία των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης ρυθμίζει ο Ν. 4481/2017, σε εναρμόνιση με την Οδηγία 2014/26/ΕΕ για τη συλλογική διαχείριση και τη χορήγηση πολυεδαφικών αδειών για επιγραμμικές χρήσεις μουσικών έργων.

Η προστασία των δημιουργών και των καλλιτεχνών στον 21ο αιώνα δε φαίνεται εύκολη υπόθεση, ενόψει της ταχέως εξελισσόμενης ψηφιακής καινοτομίας. Η πρόοδος στην ψηφιακή τεχνολογία και η κοινωνική δικτύωση έχουν αλλάξει τον τρόπο παραγωγής και διανομής των έργων τα οποία αποτελούν την πρώτη ύλη για την ανάλυση των δεδομένων και την άντληση γνώσης από αυτά. Οι ψηφιακές πλατφόρμες διαμοιρασμού περιεχομένου συσσωρεύουν πολιτιστικό περιεχόμενο και έχουν οικονομικά οφέλη από τις διαφημίσεις χωρίς να παράγουν έργα. Ενας από τους στόχους της Οδηγίας 2019/790 είναι η επίλυση τους προβλήματος της άνισης κατανομής κερδών (value gap) που δημιουργήθηκε λόγω της μεταφόρτωσης έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας χωρίς να έχουν συναφθεί συμβάσεις και χωρίς να καταβάλλεται αμοιβή σε δημιουργούς και άλλους δικαιούχους.

Τα ζητήματα αυτά εξετάζονται στην παρούσα μελέτη παράλληλα με τα κλασικά θέματα πνευματικής ιδιοκτησία και συγγενικών δικαιωμάτων. Περιλαμβάνονται οι νέες διεθνείς συμβάσεις, όλες οι Οδηγίες και οι Κανονισμοί που συνιστούν το λεγόμενο «ενωσιακό κεκτημένο», καθώς και οι σχετικές αποφάσεις του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης που έχει συμβάλει σημαντικά στη διαμόρφωση και την ερμηνεία του δικαίου, ιδίως με την έκδοση προδικαστικών αποφάσεων.