ΤρΠλημΧαλκ 2808, 2842/2017

Ενεργητική νομιμοποίηση προς παράσταση πολιτικής αγωγής για το αδίκημα της χρεοκοπίας

Περίληψη απόφασης: Απαραίτητη προϋπόθεση συμμετοχής των μη εξασφαλισμένων εμπραγμάτως ή με ειδικό προνόμιο πτωχευτικών πιστωτών στις εργασίες της πτώχευσης και στην διανομή του προϊόντος της εκκαθάρισης της πτωχευτικής περιουσίας αποτελεί η αναγγελία των απαιτήσεών τους στον γραμματέα των πτωχεύσεων εντός τρίμηνης προθεσμίας από την δημοσίευση της απόφασης κήρυξης της πτώχευσης στο Δελτίο Δικαστικών Δημοσιεύσεων του Ταμείου Νομικών. – Αποβάλλονται από την ποινική δίκη για το αδίκημα της χρεοκοπίας οι μη εξασφαλισμένοι εμπραγμάτως ή με ειδικό προνόμιο πιστωτές της πτωχεύσασας εταιρείας, οι οποίοι δεν ανήγγειλαν ολωσδιόλου τις απαιτήσεις τους στον αρμόδιο προς τούτο γραμματέα, με αποτέλεσμα να μην έχουν προσλάβει την ιδιότητα των in concreto πτωχευτικών πιστωτών και να μην νομιμοποιούνται ενεργητικώς προς παράσταση πολιτικής αγωγής.

Κείμενο απόφασης: […] Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρ. 17, 21, 25 και 26 ΠτΚ συνάγεται ότι, με την επιφύλαξη της διατάξεως του άρ. 26 ΠτΚ, από την ημέρα της δημοσίευσης της απόφασης που κηρύσσει την πτώχευση αναστέλλονται τα ατομικά καταδικαστικά μέτρα των πτωχευτικών δανειστών κατά του πτωχού προς ικανοποίηση των απαιτήσεών τους κατά τις διατάξεις του ΚΠολΔ, οφείλουν δε αυτοί να ακολουθήσουν την διαδικασία της αναγγελίας και της επαλήθευσης (εξέλεγξης) των απαιτήσεών τους κατά του πτωχού (Λ. Κοτσίρη, Πτωχευτικό Δίκαιο, 10η έκδοση 2017, σελ. 312, ΠΠρΘεσ 4288/2016 Αρμ. 2016, 1912, ΠΠρΘεσ 6697/2012 ΔΕΕ 2012, 472, ΜΠρΘεσ 4012/2014 Αρμ. 2015, 91). Με άλλα λόγια, οι πτωχευτικοί πιστωτές που δεν είναι ασφαλισμένοι εμπραγμάτως ή με ειδικό προνόμιο, δηλαδή εκείνοι που έχουν ενοχικές αξιώσεις κατά της περιουσίας του πτωχεύσαντος και γενικό προνόμιο, στερούνται του δικαιώματος να επιδιώξουν ατομικά την ικανοποίηση των αξιώσεών τους κατά του πτωχεύσαντος και, προκειμένου να μετάσχουν στις εργασίες της πτώχευσης και στην διανομή του προϊόντος της εκκαθάρισης της πτωχευτικής περιουσίας, πρέπει ν’ ακολουθήσουν την διαδικασία της εξέλεγξης των πιστώσεων και να υποβάλουν εκεί την απαίτησή τους, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρ. 89 επ. ΠτΚ (βλ. σχετικά και ΕφΠειρ 368/2015 ΤΝΠ Νόμος, ΜΠρΧαλκ 323/2015 επί αστικής υπόθεσης του πρώτου κατηγ.). Δεν αρκεί, επομένως, για την ικανοποίηση από την πτωχευτική περιουσία η απλή ιδιότητα in abstracto ή εικαζόμενου πτωχευτικού πιστωτή, ήτοι του φορέα γεννημένης και δικαστικώς επιδιώξιμης κατά την κήρυξη της πτώχευσης χρηματικής ενοχικής αξίωσης (21 παρ. 1 ΠτΚ), αλλά αντιθέτως, απαιτείται η ρητή εκδήλωση συμμετοχής στην πτωχευτική διαδικασία, η οποία συντελείται μέσω της αναγγελίας της πιο πάνω απαίτησης κατά τα άρ. 89 επ. ΠτΚ (για την διάκριση βλ. Λ. Κοτσίρη, όπ.π. σελ. 312). Η αναγγελία υποβάλλεται στο γραμματέα των πτωχεύσεων (άρ. 91 ΠτΚ) και υπόκειται σε τρίμηνη προθεσμία από τη δημοσίευση της απόφασης που κήρυξε την πτώχευση στο Δελτίο Δικαστικών Δημοσιεύσεων του Ταμείου Νομικών, κατά το εφαρμοστέο εν προκειμένω (βλ. συναφώς Σ. Ψυχομάνη, Πτωχευτικό Δίκαιο, 7η έκδοση 2017, σελ. 432, υποσ. 827) προϊσχύσαν άρ. 90 παρ. 1 ΠτΚ. Οι πιστωτές που δεν αναγγέλθηκαν μέχρι το χρόνο συμπλήρωσης της πιο προθεσμίας αποκλείονται από την περαιτέρω διαδικασία της πτώχευσης (επιχ. e contrario από τα άρ. 92 παρ. 1 ΠτΚ και 90 παρ. 2 ΠτΚ – βλ. ευθέως Λ. Κοτσίρη, όπ.π. σελ. 551, Σ. Ψυχομάνη, όπ.π. σελ. 433 – πρβλ. επίσης ΕφΑθ 2241/2012 ΧρηΔικ 2013, 563).

Στην προκειμένη περίπτωση, επαναλαμβάνεται στο ακροατήριο η εκ της προδικασίας δήλωση παράστασης πολιτικής αγωγής της εταιρίας «[…] Ο.Ε.» του Γ.Χ., του Ε.Ε., του Ε.Μ. και του Π.Σ. Ωστόσο, τα δεδομένα της υπόθεσης έχουν μεταβληθεί, στο μέτρο που για τις αρχικώς απαγγελθείσες κατηγορίες της απάτης (άρ. 386 παρ. 1 και 3 ΠΚ) και της καταδολίευσης δανειστών, αδικήματα στα οποία αφορούσαν οι εν λόγω παραστάσεις και για τα οποία συνέτρεχε αναμφίβολα ενεργητική νομιμοποίηση της πολιτικής αγωγής, εκδόθηκαν τυπικές κλήσεις προς απολογία, λόγω ελλείψεως ενδείξεων ενοχής, την άποψη δε αυτή υιοθέτησε και το παραπεμπτικό εναντίον των κατηγορουμένων βούλευμα ΣυμβΠλημΧαλκ 89/2017, ενστερνιζόμενο την υποβληθείσα εισαγγελική πρόταση. Ως προς το αδίκημα της χρεοκοπίας, όμως, που τους αποδίδεται, ουδείς εκ των ανωτέρω διατηρεί απαίτηση ασφαλισμένη με ενέχυρο ή υποθήκη ή με ειδικό προνόμιο επί συγκεκριμένων στοιχείων της πτωχευτικής περιουσίας της εταιρίας που εκπροσωπούσε νόμιμα ο πρώτος κατηγορούμενος, ώστε να καθίστανται ενέγγυοι πιστωτές (βλ. Λ. Κοτσίρη, όπ.π. σελ. 321) και ν’ απαλλάσσονται από τη διαδικασία της εξέλεγξης των πιστώσεων, σύμφωνα με όσα προεκτέθηκαν, έπεται ότι η συμμετοχή καθενός εξ αυτών στην διανομή της πτωχευτικής περιουσίας διέρχεται αναπόδραστα από την υποχρεωτική αναγγελία των απαιτήσεών του στο γραμματέα των πτωχεύσεων, σύμφωνα με τα άρ. 90 και 91 ΠτΚ. Όπως, ωστόσο, προκύπτει από το υπ’ αριθμ. πρωτ. […]/23.3.2017 πιστοποιητικό του Γραμματέα του Πρωτοδικείου Χαλκίδας, ουδείς εκ των προαναφερθέντων, φερόντων ως πολιτικώς εναγόντων, έχει προβεί σε αναγγελία απαίτησης κατά της πτωχευτικής διαδικασίας την πτωχευσάσης εταιρίας «[…] Α.Ε.», καίτοι η κηρύττουσα την πτώχευση ΠΠρΧαλκ 12/2013 έχει δημοσιευθεί στο Δελτίο Δικαστικών Δημοσιεύσεων του Ταμείου Νομικών από τις 25.3.2016 και η σχετική διαδικασία έχει ήδη προχωρήσει με σύγκληση της συνέλευσης των πιστωτών για τις 8.5.2017, αρχικά, και εκ νέου για τις 6.11.2017.

Ως εκ τούτου, ουδείς εκ των ως άνω δανειστών της πτωχευσάσης εταιρίας δεν έχει προσλάβει την ιδιότητα των in concreto πτωχευτικών πιστωτών, με επακόλουθο τον αποκλεισμό τους από την περαιτέρω πορεία της πτωχευτικής περιουσίας. Συνακολούθως, ουδεμία επιβλαβής επενέργεια επ’ αυτής, αληθώς υποτιθέμενη, δεν τους έχει ζημιώσει, και ως εκ τούτου στερούνται ενεργητικής νομιμοποίησης και πρέπει να αποβληθούν από την ποινική δίκη. […]