Αποτελεσματική προστασία του ασθενέστερου μέρους στο Αστικό Δίκαιο – με έμφαση στην προστασία του «οικογενειακού εγγυητή» και του καταναλωτή

Στην μελέτη αναδεικνύονται, εν πρώτοις, τα δικαιοφιλοσοφικά θεμέλια της ανάγκης προστασίας του ασθενέστερου μέρους, με αναγωγή στις κεντρικές έννοιες της ιδιωτικής αυτονομίας, της ελευθερίας των συμβάσεων και των εγγενών ορίων αυτής, καθώς επίσης και του νομικού πατερναλισμού. Διαπιστώνεται ότι η όλη συζήτηση περί την ηλεκτρισμένη σχέση μεταξύ ιδιωτικής αυτονομίας και πατερναλισμού καταλήγει, εν τέλει, στο ερώτημα μέχρι ποίου σημείου επιτρέπεται μία έννομη τάξη να περιορίζει την ιδιωτική αυτονομία προς το συμφέρον του ιδίου του ατόμου που αναπτύσσει μία βλαπτική ή, έστω, κινδυνώδη για το ίδιο δραστηριότητα. Και ακριβώς στο ερώτημα αυτό είναι που διίστανται οι απόψεις και ανακύπτουν οι έντονες θεωρητικές διαμάχες. Στις αναπτύξεις που ακολουθούν στο επόμενο τμήμα της μελέτης γίνεται μία προσπάθεια ανάδειξης των ορίων της συμβατικής ελευθερίας μέσα από πρακτικά παραδείγματα νομοθετικών ή δικαστικών παρεμβάσεων προς προστασία του ασθενέστερου μέρους, με ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία του «οικογενειακού εγγυητή» και του καταναλωτή, ο οποίος, ως κατ’ εξοχήν κοινωνικοτυπική μορφή ασθενούς συναλλασσομένου, απασχολεί εντόνως και ευλόγως την επιστήμη του Ιδιωτικού Δικαίου εδώ και δεκαετίες. Η μελέτη κλείνει με κάποιες καταληκτικές παρατηρήσεις, οι οποίες αφορμώνται από την παραδοχή ότι η αρχή της ιδιωτικής αυτονομίας διατηρεί μεν σήμερα την πρωτοκαθεδρία της, παράλληλα όμως πρέπει να ανέχεται ετερόνομες διορθωτικές παρεμβάσεις στις περιπτώσεις ιδίως εκείνες που η συμβατική ελευθερία εμφανίζεται, κατά την κατάρτιση της συμβάσεως, σημαντικά διαβρωμένη. Ωστόσο, οι περιορισμοί στη συμβατική ελευθερία τίθενται και υπό τη βάσανο βασικών διδαγμάτων της παραδοσιακής οικονομικής ανάλυσης, αλλά και της πιο σύγχρονης συμπεριφορικής οικονομικής ανάλυσης του δικαίου (behavioral law & economics)· εν προκειμένω, επιδιώκεται η εξαγωγή κάποιων χρήσιμων συμπερασμάτων για τη διαμόρφωση ενός πλαισίου αποτελεσματικής και ουσιαστικά δικαιολογημένης προστασίας του καταναλωτή.

Δείτε περισσότερα εδώ.